Wi-Fi bỗng dưng chậm bất thường? Bạn lo lắng có người lạ đang “dùng chùa” hoặc thậm chí là cố gắng xâm nhập vào mạng nội bộ? Đừng lo, việc kiểm tra các thiết bị đang kết nối tới mạng Wi-Fi của gia đình hay văn phòng là một kỹ năng cần thiết để đảm bảo an toàn và tốc độ đường truyền.
Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn 3 cách đơn giản và hiệu quả nhất để xem ai đang dùng Wi-Fi của mình, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
Tại sao cần kiểm tra các thiết bị kết nối Wi-Fi?
Việc kiểm tra định kỳ không chỉ là một thủ thuật công nghệ mà còn là một bước quan trọng để bảo vệ mạng của bạn. Dưới đây là những lý do chính:
- Tăng tốc độ mạng: Loại bỏ các thiết bị “dùng chùa” sẽ giải phóng băng thông, giúp Wi-Fi của bạn chạy nhanh và ổn định hơn.
- Bảo mật thông tin: Ngăn chặn kẻ xấu xâm nhập vào mạng để đánh cắp dữ liệu cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng hoặc theo dõi hoạt động của bạn.
- Quản lý thiết bị: Giúp bạn có cái nhìn tổng quan về tất cả các thiết bị đang truy cập mạng, từ điện thoại, laptop đến các thiết bị thông minh (smarthome).
3 Cách kiểm tra ai đang dùng Wi-Fi (Nhanh & Chính xác)
Chúng tôi đã tổng hợp 3 phương pháp từ dễ đến khó, phù hợp cho mọi đối tượng người dùng.
Cách 1: Dùng ứng dụng trên điện thoại (Đơn giản nhất)
Đây là cách nhanh và tiện lợi nhất cho hầu hết mọi người. Các ứng dụng này sẽ quét toàn bộ mạng của bạn và liệt kê tất cả các thiết bị đang kết nối.
Ứng dụng đề xuất: Fing – Network Scanner (có trên cả Android và iOS).
- Bước 1: Tải và cài đặt ứng dụng Fing từ App Store hoặc Google Play.
- Bước 2: Mở ứng dụng và cấp quyền cần thiết. Fing sẽ tự động quét mạng Wi-Fi bạn đang kết nối.
- Bước 3: Xem danh sách kết quả. Fing sẽ hiển thị tên thiết bị (ví dụ: “iPhone của An”, “Samsung Galaxy S23”), nhà sản xuất, địa chỉ IP và địa chỉ MAC. Bạn có thể dễ dàng nhận ra đâu là thiết bị của mình và đâu là thiết bị lạ.
Cách 2: Truy cập trang quản trị Router (Chính xác nhất)
Đây là phương pháp chính thống và đáng tin cậy nhất vì bạn đang xem dữ liệu trực tiếp từ thiết bị phát Wi-Fi.
- Bước 1: Tìm địa chỉ IP của Router.
- Thông thường là
192.168.1.1,192.168.0.1hoặc được in trên tem dán dưới router. - Trên Windows, mở Command Prompt và gõ
ipconfig, tìm dòng “Default Gateway”. - Trên macOS, vào System Settings > Network > Wi-Fi > Details, tìm địa chỉ “Router”.
- Thông thường là
- Bước 2: Đăng nhập vào Router.
- Mở trình duyệt web và nhập địa chỉ IP vừa tìm được vào thanh địa chỉ.
- Nhập tên người dùng và mật khẩu. Nếu bạn chưa đổi, thông tin này thường là
admin/adminhoặc cũng được in trên tem của router.
- Bước 3: Tìm danh sách thiết bị.
- Tìm các mục có tên như “DHCP Client List”, “Attached Devices”, “Connected Devices” hoặc “Danh sách thiết bị”. Giao diện sẽ khác nhau tùy hãng router (TP-Link, Viettel, FPT, Asus…).
- Tại đây, bạn sẽ thấy danh sách đầy đủ các thiết bị, địa chỉ IP và địa chỉ MAC tương ứng.
Cách 3: Sử dụng phần mềm trên máy tính “Who is on my Wifi”
Đây là một phần mềm cổ điển nhưng vẫn hữu dụng, đặc biệt nếu bạn muốn có một công cụ giám sát liên tục trên máy tính Windows. Bài viết này được Thiết kế WordPress giới thiệu từ những phiên bản đầu tiên của phần mềm.
Phần mềm được cung cấp miễn phí, các bạn có thể tải về tại đây.
Sau khi cài đặt, bạn mở Who Is On My Wifi lên và làm theo các bước thiết lập ban đầu.
Tại giao diện chính, chọn Scan Now ở góc trên bên phải để phần mềm bắt đầu quét (mất khoảng 2-3 phút).
Sau khi quét xong, màn hình sẽ hiển thị danh sách các thiết bị kèm địa chỉ IP và MAC. Bạn hãy xác định các thiết bị của mình và đánh dấu chúng là KNOWN (đã biết). Những thiết bị còn lại, nếu không nhận ra, hãy đánh dấu là UNKNOWN (lạ) và nhấn Save Changes.
Bạn có thể đặt tên cho từng thiết bị để dễ quản lý hơn bằng cách nhấp đúp vào mục Description.
Nếu phát hiện thiết bị lạ, bạn có thể chọn Block để ngăn thiết bị đó truy cập vào mạng của mình.
Phát hiện thiết bị lạ? Đây là những việc cần làm ngay!
Khi đã xác định được có kẻ lạ mặt trong mạng Wi-Fi của mình, hãy hành động ngay theo các bước sau để bảo vệ mạng:
- Đổi mật khẩu Wi-Fi ngay lập tức: Đây là cách hiệu quả và nhanh nhất. Hãy chọn một mật khẩu mạnh, kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.
- Kích hoạt chuẩn bảo mật WPA3 (nếu có): WPA3 là chuẩn bảo mật mới nhất, an toàn hơn WPA2. Hãy kiểm tra trong cài đặt router xem có thể nâng cấp không.
- Cân nhắc chặn địa chỉ MAC: Trong trang quản trị router, bạn có thể tìm thấy tính năng “MAC Filtering”. Bạn có thể tạo một “danh sách trắng” (chỉ cho phép các thiết bị có địa chỉ MAC trong danh sách được kết nối) hoặc “danh sách đen” (chặn các địa chỉ MAC cụ thể).
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Làm sao để biết tên thiết bị trong danh sách?
Thông thường, tên thiết bị sẽ tự hiển thị (ví dụ: “DESKTOP-ABC”, “iPhone của Long”). Nếu chỉ thấy các ký tự khó hiểu, bạn có thể dựa vào địa chỉ MAC. Mỗi thiết bị có một địa chỉ MAC duy nhất, bạn có thể tìm thấy nó trong phần Cài đặt > Giới thiệu trên điện thoại hoặc trong cài đặt mạng của máy tính.
2. Chặn người dùng Wi-Fi bằng địa chỉ MAC có an toàn tuyệt đối không?
Không. Đây là một lớp bảo vệ tốt nhưng không tuyệt đối. Những người có kiến thức kỹ thuật vẫn có thể “giả mạo” địa chỉ MAC để vượt qua bộ lọc. Vì vậy, việc đặt mật khẩu mạnh vẫn là quan trọng nhất.
3. Tôi có thể dùng AI để tự động giám sát mạng Wi-Fi không?
Có, nhưng ở mức độ nâng cao. Hiện tại chưa có ứng dụng phổ thông dùng AI để làm việc này. Tuy nhiên, người dùng có kinh nghiệm có thể viết script để tự động quét mạng, sau đó dùng API của AI (như Gemini hoặc GPT-4) để phân tích log, nhận diện loại thiết bị dựa trên MAC và gửi cảnh báo tự động qua email hoặc Slack bằng các công cụ như Zapier nếu phát hiện kết nối bất thường.
Kết luận
Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã có thể hoàn toàn kiểm soát được các thiết bị đang kết nối tới Wi-Fi của mình. Việc này không chỉ giúp mạng nhanh hơn mà còn là một bước thiết yếu để bảo vệ an toàn thông tin trong thời đại số. Hãy thực hiện kiểm tra định kỳ để luôn có những giây phút làm việc và giải trí hiệu quả, an toàn.
Chúc các bạn thành công!
